गुजरातमा भाजपाको ऐतिहासिक जीत, आपको आगमनले कांग्रेसको हार

गुजरातमा भारतिय जनता पार्टी  (भाजपा) ले कीर्तिमानी सिट जितेको देखिन्छ । पछिल्लो पटक भाजपाले ९९ सिट पाएको थियो भने कांग्रेसले ७७ सिट जितेको थियो ।

गुजरात विधानसभा चुनावमा आम आदमी पार्टीले पनि हात हाल्यो यसपटक, आम आदमी पार्टीको भोट प्रतिशत बढे पनि धेरै सिट नपाउँदा कांग्रेसलाई सबैभन्दा बढी मार परेको देखिन्छ ।
भाजपाले गुजरातमा इतिहास रच्न लागेको छ । सन् १९८५ मा माधव सिंह सोलंकीको नेतृत्वमा कांग्रेसले १४९ सिट जितेको थियो ।

गुजरातमा चुनावी अभियान चर्किरहेको बेला राजकोटमा कांग्रेस नेता इन्द्रनिल राजगुरुको नील रिसोर्टको क्याम्पसमा सहरका केही वकिलहरू आपसमा कुरा गरिरहेका थिए।

उनीहरुको कुराकानीमा हामी पनि सामेल भयौं । गुजरात विधानसभा चुनाव र नरेन्द्र मोदीलाई लिएर कुराकानी भएको थियो। अनिरुद्ध नाथवानी नामका एक वकिलले नरेन्द्र मोदी गुजरातको सिंह भएको बताएका छन् ।

यो टिप्पणीको जवाफमा गुजरात विश्वविद्यालयबाट पीएचडी गर्दै आएका विद्यार्थीले भनेका छन्, ‘तिम्रो सिंहले पत्रकार सम्मेलन किन गर्दैनन्? त्यसमा नाथवानीले भने– ठिकै छ, तर मोदी सिंह हुन् ।

गुजरातका वरिष्ठ पत्रकार राजीव शाह भन्छन् कि यो अनिरुद्ध नाथवानीको बारेमा मात्र होइन।

राजीव शाह भन्छन्, ‘गुजरातका मध्यमवर्ग र सहरवासी मोदीलाई अनिरुद्ध नाथवानीजस्तै सोच्छन्। मोदीलाई प्रधानमन्त्रीको हैसियतमा कठिन प्रश्नहरूको सामना गर्नुपर्‍यो वा नहोस् भन्ने कुराले उनीहरूलाई केही फरक पर्दैन। नरेन्द्र मोदी गुजरातको मध्यम वर्ग र शहरी क्षेत्रहरूमा अझै पनि लोकप्रिय छन्। भाजपाको यो जित भाजपाको होइन मोदीको जित हो।

यसपटक गुजरातमा भाजपाले कीर्तिमानी जित हासिल गरेको छ । अहिलेसम्मको सबैभन्दा ठूलो जित सन् १९८५ मा माधवसिंह सोलंकीको नेतृत्वमा कांग्रेसले हासिल गरेको थियो। त्यसबेला कांग्रेसले १४९ सिट जितेको थियो ।

राजीव शाहले गुजरातको चुनावी नतिजालाई लिएर कुनै अनिश्चितता नभएको बताएका छन् ।

एक प्रमुख कांग्रेस नेताले भनेका थिए कि बीजेपीले शहरमा ६० सीटहरू पाउँछ र बाँकी १२२ सीटहरू कांग्रेस र बीजेपी बीच बराबर बाँड्छ। यो गुजरातको चुनावी नतिजा हो।

तर यसपटक आम आदमी पार्टी पनि आफ्नो शक्तिका साथ गुजरातमा प्रवेश गरेको छ । कांग्रेसीहरूले भनेका थिए कि अरविन्द केजरीवाल भाजपालाई होइन कांग्रेसलाई हराउन गुजरात आएका थिए।

गुजरातमा बीजेपीले सन् १९९५ देखि लगातार चुनाव जित्दै आए पनि कांग्रेसको भोट हिस्सा ४० प्रतिशतको हाराहारीमा थियो।

अहिलेसम्मको प्रवृत्ति अनुसार कांग्रेसको भोट सेयर २७.३ प्रतिशत र आम आदमी पार्टीको १२. ९ प्रतिशत भोट शेयर रहेको छ । राजीव शाह भन्छन् कि आम आदमी पार्टीले कांग्रेसको भोट बैंक ध्वस्त पारेको छ र भाजपालाई कीर्तिमानी जित दिलाउन यसले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलेको छ।

२०१७ को गुजरात विधानसभा चुनावमा भाजपाको भोट शेयर ४९. १ प्रतिशत थियो र अहिलेसम्मको प्रवृत्ति अनुसार, उसले लगभग ५३ प्रतिशत भोट प्राप्त गरिरहेको देखिन्छ।

भाजपाले २०१७ मा ४९.१ प्रतिशत मत प्राप्त गरेर ९९ सिट जितेको थियो भने यसपटक ५३ प्रतिशत मतका साथ १५७ भन्दा बढी सिट जित्ने देखिन्छ। करिब तीन प्रतिशत मतको वृद्धिका कारण भाजपाले यति ठूलो जित हासिल गरिरहेको छ ।

पछिल्लो समय कांग्रेसको भोट शेयर ४१.४ प्रतिशत थियो र ७७ सिट जितेको थियो । यसपटक कांग्रेसले २७ प्रतिशत मतका लागि लडिरहेको देखिन्छ ।

यदि हामीले आम आदमी पार्टी र कांग्रेसको भोटहरू जोड्ने हो भने, यो लगभग २०१७ मा कांग्रेस एक्लैले जितेको थियो ।

२०१९ को लोकसभा चुनावमा भाजपाले सबै २६ सिट जितेको थियो। भाजपाको भोट शेयर ६२.२१ प्रतिशत थियो। कांग्रेसले ३२.११ प्रतिशत मत पाए पनि लोकसभा सीट जित्न सकेन।

यस अर्थमा कांग्रेसको पराजयमा आम आदमी पार्टीलाई ठूलो खलनायकको रुपमा हेरिएको छ ।

सुरतको सामाजिक विज्ञान अध्ययन केन्द्रका प्रोफेसर किरण देसाई भन्छन्, ‘सन् १९९५ देखि कांग्रेसको भोट शेयर ४० प्रतिशतको हाराहारीमा थियो तर यसपटक ३० प्रतिशतभन्दा कम रह्यो । यो स्पष्ट छ कि आम आदमी पार्टीले पनि बीजेपी विरोधी भोट पाएको छ । अरविन्द केजरीवालले नरेन्द्र मोदीको भोट बैंकमा हात लगाउन सकेका छैनन् । हामीले सुरतमा कम्तिमा आप का गुजरात प्रदेश अध्यक्षहरू गोपाल इटालिया र अल्पेश कथेरियाले जित्ने अपेक्षा गरेका थियौं, तर त्यसो भएन।

किरण देसाई भन्छन्, ‘चुनावमा काङ्ग्रेस त्यसरी मैदानमा देखिएन । भाजपा पछि आम आदमी पार्टी मात्र देखियो। तर अरविन्द केजरीवाल कांग्रेसलाई हराउन सफल भए पनि भाजपाका लागि अझै पनि गाह्रो छ । गुजरातको मध्यम वर्ग अझै पनि नरेन्द्र मोदीसँग जोडिएको छ। यसलाई तोड्न कसैलाई सजिलो छैन।

प्रोफेसर किरण देसाई भन्छन्, गुजरातको समाज अब बिल्किस बानोका बलात्कारी रिहा भयो वा नरोडा पटिया दंगामा दोषी ठहर भएका व्यक्तिकी छोरीलाई भाजपाले टिकट दियो भन्ने कुरामा चिन्ता छैन।

सन् २००२ मा भएको दंगामा मनोज कुक्रानीलाई दोषी ठहर गर्दै उनकी छोरी पायललाई भाजपाले टिकट दिएको थियो । पायलले यहाँबाट ठूलो जित हात पारेकी छिन् । उनले कूल ७१ प्रतिशत मत पाएका छन् ।

देसाई भन्छन्, “मोरबीमा दुर्घटना भए पनि त्यहाँका मानिसलाई कुनै फरक परेको छैन । यो घटना भाजपाको ठूलो असफलता हो। तर यहाँ पनि भाजपाले मात्रै जितेको छ । गुजरातमा यो जित भाजपाको होइन मोदीको हो। बीजेपीलाई मोदीले मात्र मान्ने हो भने यो जित भाजपाको हो ।

गुजरात राजनीतिमा धेरै पुस्तकहरू लेखेका सेवानिवृत्त जेएनयु प्रोफेसर घनश्याम शाह भन्छन् कि २००२ को दंगा पछि गुजरातमा हिन्दुत्वको हावा चलेको थियो, त्यो अझै कमजोर भएको छैन।

घनश्याम शाहले कांग्रेससँग भाजपाको हिन्दुत्ववादी राजनीतिको प्रतिकार गर्ने ठोस कथा नभएको बताउँछन् ।

उनी भन्छन्, ‘राहुल गान्धीले बिल्किस बानोका बलात्कारीलाई रिहाइको विरोध गरिरहेका थिए, तर राज्य इकाई मौन थियो। आम आदमी पार्टी पनि मौन थियो। भाजपाले हिन्दुत्वको राजनीतिको अगाडि सबै राजनीतिक दलहरूलाई घुँडा टेकाएको छ ।’

(रजनीश कुमार/बीबीसी हिन्दीबाट साभार)