स्वस्तिक चिन्हः यस्तो छ यसको महत्व, विशेषता र लाभ

स्वस्तिक चिन्ह हिन्दू परम्परा अनुसार शुभ तथा मंगल को प्रतिक मानिन्छ । कुनै पनि पूजाआराधना गर्दा सबै भन्दा पहिले स्वस्तिक चिन्ह बनाएर मात्रै सुरु गरिने भएकाले यसलाई विभिन्न पूजा तथा शुभ कार्य सुरु गर्दा प्रयोग गरिन्छ । यस्तै पसलमा, अफिसमा तथा विभिन्न कार्यालयमा स्वस्तिक चिन्ह प्रयोग गर्न सकिन्छ ।

स्वास्तिक चिन्ह नागको फणको माथि रहेको निलो रेखालाई समेत भनिन्छ । हलायुद्धकोशमा धर्मका २४ पवित्र चिन्हमध्ये विशेष चिन्ह मानिएको छ । घर वा व्यापारस्थल गर्नाले वाधा, वस्तु तथा नजरको दोष लाग्दैन् भन्ने विश्वास छ ।
स्वस्तिक चिन्ह लगाउनाले चारै दिशामा सकारात्मक उर्जा प्रवाह हुन्छ ।

वेदमा स्वस्तिकलाई चतुष्पाद अर्थात् प्रतिच्छेदन भनिएको छ। धर्म, अर्थ, काम र मोक्ष यी चार प्रयासको रक्षक पनि स्वस्तिक हो। भगवान विष्णुको छातीमा विराजमान कौस्तुभ मणि स्वस्तिकको आकारमा छ।

स्वस्तिक एक हिसाबले सर्वतोभद्र मण्डल हो, अर्थात् यो सबै पक्षबाट समान छ स्वस्तिक ब्राह्मी लिपि, गणपति अनुसार बाधा नाश गर्ने हो।
प्रसिद्ध अन्वेषक जर्ज वाउडले स्वस्तिकलाई सूर्यको प्रतीक मानेका छन्। उनले आफ्नो संस्मरणमा लेखेका छन्( स्वस्तिकमा सूर्य जत्तिकै ऊर्जा हुन्छ। हामी केवल बुझ्न वा देख्न सक्दैनौं। घरमा बनाइएको स्वस्तिकले पूर्ण समृद्धि प्राप्त गर्न मद्दत गर्छ।

वैदिक अनुशासन अनुसार यज्ञ र हवनमा आगो बाल्न वा प्रज्वलन गर्न शमीको रूखको काठलाई उत्तम मानिन्छ। शमी काठबाट आगो सृजना गर्न सबैभन्दा पहिले स्वस्तिक वाचन र स्वस्तिकको पूजा गर्ने विधि छ, अन्यथा आगो लाग्दैन । अज्ञानताका कारण यो वैदिक परम्परा लोप हुँदै गएको छ । यस कारणले गर्दा मानिसहरूले तुरुन्तै अनुष्ठानको फल पाउन सक्दैनन्।

तिब्बती लामाहरूको निवास र मन्दिरहरूमा स्वस्तिक सधैं रहन्छ। सूर्यको रथका पाङ्ग्राहरू, जसमा धुराहरू छन् ( तिनीहरूको प्रतीक स्वस्तिक हो।

स्वस्तिक बनाउँदा यसलाई दायाँबाट बायाँ लिइन्छ।

स्वस्तिकमा छ रेखाहरू छन्, जुन सूर्यका मुख्य ट किरणहरू हुन्।
‘षडदेवतकम् सूर्यरस्मितम्’ : सूर्य देवताका ६ वटा किरणका नाम
कम्बस्टर
पाचन
धुवाँ जलिरहेको
कर्शिनी(आकर्षक
वर्षिनी ( वर्षा ल्याउने
खानामा रस र स्वाद दिन्छ
सूर्यका यी ६ किरणलाई वेदमा स्वस्तिक भनिन्छ ।

षद्वेह स्वर मुख्‍यस् सह्य मूलकारणमका अनुसार मुख्य स्‍वरहरू पनि छ वटा छन्। छ वटा स्वर छ देवता हुन्, जसलाई दक्षिणमा मोर्गन स्वामी अर्थात् कार्तिकेय भनिन्छ, जसलाई षडानका रूपमा पूजा गरिन्छ।
स्वस्तिक बनाउने विधि पनि प्राचीन शास्त्रहरूमा वर्णन गरिएको छ। स्वस्तिकको माथितिर निस्कने किरणहरू चार दिशाको संकेत हुन्। दुबै छेउमा २(२ रेखाहरू अर्थात् ठाडो रेखाहरू रिद्धि(सिद्धि र दुवै पुत्र शुभ लाभका प्रतीक हुन्।

स्वस्तिकको बीचमा रहेका चारवटा थोप्लाहरूले चार वेदहरूलाई जनाउँछ।